Δεκάδες χιλιάδες «επισκέπτες» από τη Βόρεια Ευρώπη και τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης θα περάσουν σε λίγους μήνες τα ελληνικά σύνορα προκειμένου να φτάσουν σε μια περιοχή μοναδική στον ευρωπαϊκό χώρο. Δεν πρόκειται για τουρίστες, αλλά για υδρόβια και παρυδάτια πουλιά που μεταναστεύουν το χειμώνα σε μια τεράστια έκταση διακοσίων περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων, με εξαιρετικά σπάνια χαρακτηριστικά χλωρίδας και πανίδας, το Δέλτα του Έβρου.
Ο υγρότοπος σχηματίζεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού Έβρου στα σύνορα με την Τουρκία, όπου ο ποταμός καταλήγει στο Αιγαίο και σχηματίζει ένα πλούσιο Δέλτα. Εκεί έχουν καταγραφεί 316 είδη πουλιών, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος αν συγκριθεί με το σύνολο των ειδών που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα (422 είδη). Τους χειμερινούς μήνες μπορεί κανείς να θαυμάσει εκατοντάδες φοινικόπτερα και κύκνους και χιλιάδες πάπιες να τρέφονται στις λιμνοθάλασσες του Δέλτα, ενώ το σούρουπο μετακινούνται προς τις ακτές. Μεγάλος είναι επίσης και ο αριθμός των πουλιών, που χρησιμοποιούν τον υγρότοπο ως ενδιάμεσο σταθμό κατά τις μεταναστεύσεις τους από την Ευρώπη προς την Αφρική και αντίστροφα.
Μια πρώτη γνωριμία με το Δέλτα του Έβρου, τη μοναδικότητά του και τους φτερωτούς επισκέπτες του μπορεί να κάνει ο επισκέπτης του περιπτέρου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, το οποίο έχει στηθεί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην Καμάρα, στο πλαίσιο του προγράμματος Τουριστικής Προβολής της Περιφέρειας για το έτος 2008. Μέσα από το info kiosk που λειτουργεί καθημερινά από τις 8 ως τις 14 Σεπτεμβρίου, μπορεί κανείς να γνωρίσει τις φυσικές ομορφιές και τους τουριστικούς προορισμούς των πέντε νομών της Περιφέρειας.
Ο ποταμός Έβρος είναι ένα φυσικό μνημείο, ένα βιολογικό θησαυροφυλάκιο και μια ζωογόνος δύναμη ολόκληρης της περιοχής. Μέχρι και το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα η μορφή του Δέλτα Έβρου παρέμεινε αναλλοίωτη, αποκλειστικά οριζόμενη από τον κύκλο της διάβρωσης και της απόθεσης φερτών υλικών, καθώς και την δράση των θαλάσσιων ρευμάτων. Ο φυσιολογικός αυτός κύκλος έχει σήμερα τροποποιηθεί λόγω των ανθρώπινων παρεμβάσεων στην ευρύτερη λεκάνη απορροής του ποταμού.
Έτσι, τα φράγματα, τα κανάλια, οι τάφροι, τα αντιπλημμυρικά και τα αρδευτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν στο Δέλτα Έβρου από το 1950 μέχρι και το 1980, με σκοπό την απόδοση εκτάσεων για καλλιέργειες, μείωσαν τις παροχές γλυκού νερού και παράλληλα υποβοήθησαν την είσοδο του θαλασσινού νερού. Η αποξήρανση μεγάλων εκτάσεων για γεωργική εκμετάλλευση οδήγησε στην αποστράγγιση των ελών και των υγρών εδαφών και μοιραία οδήγησε στη συρρίκνωση και εξαφάνιση σημαντικών οικοσυστημάτων. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα είναι η αποξήρανση της λιμνοθάλασσας Δράνας το 1987. Αυτή οδήγησε στην υποβάθμιση του βιοτόπου της λιμνοθάλασσας. Ψάρια και αποικίες σπανίων ειδών πουλιών που φώλιαζαν στις νησίδες τις λιμνοθάλασσας εξαφανίστηκαν. Παράλληλα, η αποξήρανση όμως οδήγησε και σε μείωση του εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, στην πτώση της στάθμης του, που τελικά επέτρεψε την διείσδυση αλμυρού θαλασσινού νερού, τόσο διαμέσου των καναλιών όσο και διαμέσου της αμμώδους επιφάνειας. Έτσι οι άκριτες προσπάθειες για αποξήρανση του Δέλτα προς δημιουργία καινούριας γεωργικής γης απέτυχαν λόγω της αλάτωσης των εδαφών. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 10 χρόνια, έως ότου οι ντόπιοι να αντιληφθούν την σπουδαιότητα της λιμνοθάλασσας και να προχωρήσουν σε εργασίες αποκατάστασης το 2004.
Ο Εβρος, σύμφωνα με στοιχεία που έχει συλλέξει η Ελληνική Εταιρεία Υδατικών Πόρων, φαίνεται να έχει τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αζώτου, φωσφόρου κ.ά. από όλους τους ποταμούς της Βόρειας Ελλάδας, παρά το ότι έχει τα ίδια κλιματολογικά στοιχεία με τα υπόλοιπα ποτάμια. Η μεγαλύτερη επιβάρυνση γίνεται από εισαγόμενη ρύπανση. Είναι ένα τριεθνές ποτάμι, το οποίο περνώντας από Βουλγαρία και Τουρκία για να καταλήξει στην Ελλάδα δέχεται αστικά λύματα, βιομηχανικά απόβλητα και απορροές από καλλιέργειες. Οι τρεις χώρες έχουν διαφορετική περιβαλλοντική νομοθεσία (η μία χειρότερη της άλλης) και προσπαθώντας να έλξουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις επιδεικνύουν ασυγχώρητη ελαστικότητα. Ο εναλλακτικός οικο-τουρισμός είναι ένας τρόπος εσόδων για τις τοπικές κοινότητες, που τους επιτρέπει να προστατεύουν αποτελεσματικότερα τους βιοτόπους της περιοχής τους.
Ο υγρότοπος σχηματίζεται στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού Έβρου στα σύνορα με την Τουρκία, όπου ο ποταμός καταλήγει στο Αιγαίο και σχηματίζει ένα πλούσιο Δέλτα. Εκεί έχουν καταγραφεί 316 είδη πουλιών, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος αν συγκριθεί με το σύνολο των ειδών που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα (422 είδη). Τους χειμερινούς μήνες μπορεί κανείς να θαυμάσει εκατοντάδες φοινικόπτερα και κύκνους και χιλιάδες πάπιες να τρέφονται στις λιμνοθάλασσες του Δέλτα, ενώ το σούρουπο μετακινούνται προς τις ακτές. Μεγάλος είναι επίσης και ο αριθμός των πουλιών, που χρησιμοποιούν τον υγρότοπο ως ενδιάμεσο σταθμό κατά τις μεταναστεύσεις τους από την Ευρώπη προς την Αφρική και αντίστροφα.
Μια πρώτη γνωριμία με το Δέλτα του Έβρου, τη μοναδικότητά του και τους φτερωτούς επισκέπτες του μπορεί να κάνει ο επισκέπτης του περιπτέρου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, το οποίο έχει στηθεί στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην Καμάρα, στο πλαίσιο του προγράμματος Τουριστικής Προβολής της Περιφέρειας για το έτος 2008. Μέσα από το info kiosk που λειτουργεί καθημερινά από τις 8 ως τις 14 Σεπτεμβρίου, μπορεί κανείς να γνωρίσει τις φυσικές ομορφιές και τους τουριστικούς προορισμούς των πέντε νομών της Περιφέρειας.
Ο ποταμός Έβρος είναι ένα φυσικό μνημείο, ένα βιολογικό θησαυροφυλάκιο και μια ζωογόνος δύναμη ολόκληρης της περιοχής. Μέχρι και το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα η μορφή του Δέλτα Έβρου παρέμεινε αναλλοίωτη, αποκλειστικά οριζόμενη από τον κύκλο της διάβρωσης και της απόθεσης φερτών υλικών, καθώς και την δράση των θαλάσσιων ρευμάτων. Ο φυσιολογικός αυτός κύκλος έχει σήμερα τροποποιηθεί λόγω των ανθρώπινων παρεμβάσεων στην ευρύτερη λεκάνη απορροής του ποταμού.
Έτσι, τα φράγματα, τα κανάλια, οι τάφροι, τα αντιπλημμυρικά και τα αρδευτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν στο Δέλτα Έβρου από το 1950 μέχρι και το 1980, με σκοπό την απόδοση εκτάσεων για καλλιέργειες, μείωσαν τις παροχές γλυκού νερού και παράλληλα υποβοήθησαν την είσοδο του θαλασσινού νερού. Η αποξήρανση μεγάλων εκτάσεων για γεωργική εκμετάλλευση οδήγησε στην αποστράγγιση των ελών και των υγρών εδαφών και μοιραία οδήγησε στη συρρίκνωση και εξαφάνιση σημαντικών οικοσυστημάτων. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα είναι η αποξήρανση της λιμνοθάλασσας Δράνας το 1987. Αυτή οδήγησε στην υποβάθμιση του βιοτόπου της λιμνοθάλασσας. Ψάρια και αποικίες σπανίων ειδών πουλιών που φώλιαζαν στις νησίδες τις λιμνοθάλασσας εξαφανίστηκαν. Παράλληλα, η αποξήρανση όμως οδήγησε και σε μείωση του εμπλουτισμού του υδροφόρου ορίζοντα, στην πτώση της στάθμης του, που τελικά επέτρεψε την διείσδυση αλμυρού θαλασσινού νερού, τόσο διαμέσου των καναλιών όσο και διαμέσου της αμμώδους επιφάνειας. Έτσι οι άκριτες προσπάθειες για αποξήρανση του Δέλτα προς δημιουργία καινούριας γεωργικής γης απέτυχαν λόγω της αλάτωσης των εδαφών. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 10 χρόνια, έως ότου οι ντόπιοι να αντιληφθούν την σπουδαιότητα της λιμνοθάλασσας και να προχωρήσουν σε εργασίες αποκατάστασης το 2004.
Ο Εβρος, σύμφωνα με στοιχεία που έχει συλλέξει η Ελληνική Εταιρεία Υδατικών Πόρων, φαίνεται να έχει τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις αζώτου, φωσφόρου κ.ά. από όλους τους ποταμούς της Βόρειας Ελλάδας, παρά το ότι έχει τα ίδια κλιματολογικά στοιχεία με τα υπόλοιπα ποτάμια. Η μεγαλύτερη επιβάρυνση γίνεται από εισαγόμενη ρύπανση. Είναι ένα τριεθνές ποτάμι, το οποίο περνώντας από Βουλγαρία και Τουρκία για να καταλήξει στην Ελλάδα δέχεται αστικά λύματα, βιομηχανικά απόβλητα και απορροές από καλλιέργειες. Οι τρεις χώρες έχουν διαφορετική περιβαλλοντική νομοθεσία (η μία χειρότερη της άλλης) και προσπαθώντας να έλξουν βιομηχανικές εγκαταστάσεις επιδεικνύουν ασυγχώρητη ελαστικότητα. Ο εναλλακτικός οικο-τουρισμός είναι ένας τρόπος εσόδων για τις τοπικές κοινότητες, που τους επιτρέπει να προστατεύουν αποτελεσματικότερα τους βιοτόπους της περιοχής τους.
.jpg)
