4.5.10

Γιορτές της Άνοιξης

Οι γιορτές της Άνοιξης από την αρχαιότητα αποτελούσαν από τις σημαντικότερες στο πολιτισμό των ευρωπαϊκών λαών και όχι μόνο. Ο ερχομός της Άνοιξης γιορταζόταν με την ημέρα της Εαρινής Ισημερίας. Η ελληνική λέξη “Μαία”, τροφός – μητέρα, έδωσε το όνομα της στη ρωμαϊκή θεότητα Maja η οποία και ταυτίστηκε και με τη μητέρα του θεού Ερμή, ατλαντίδα νύμφη Μαία. Το αρχαίο ελληνικό ημερολόγιο διέφερε ως προς το σύγχρονο, τόσο ως προς την ονομασία των μηνών όσο και ως προς τις ημερομηνίες. Οι αντίστοιχοι ανοιξιάτικοι μήνες του αττικού ημερολογίου που αντιστοιχούν κατά προσέγγιση στους σημερινούς Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο, είναι οι : Ανθεστηριών, Ελαφηβολιών και Μουνιχιών.

Η φυσιογνωμία του Μαΐου στη λαϊκή αντίληψη αποτυπώνει την διπολικότητα του καλού και του κακού, της Αναγέννησης και του θανάτου που υπάρχουν σε όλα τα στοιχεία της Φύσης. Όλες αυτές οι ιδιότητες συγκλίνουν και συγκεντρώνονται στην πρώτη του μέρα, την Πρωτομαγιά. Ο εθιμικός εορτασμός της ως της τελικής νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα και της κατίσχυσης της ζωής επί του θανάτου έχει μακρότατη παράδοση με ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές που αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των αγρών και, κατ' επέκταση, των ανθρώπων.

Στην αρχαία Ελλάδα η εναλλαγή των εποχών του χρόνου σχετιζόταν με τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης. Ο Άδης έκλεψε την Περσεφόνη για να την κάνει σύζυγό του. Η Δήμητρα όμως μαράζωνε από την θλίψη της και έψαχνε παντού την κόρη της, μαζί της όμως μαράζωνε και η φύση, πενθούσε μαζί της. Όταν κατάλαβε ότι η Περσεφόνη είναι στον Άδη την διεκδίκησε, όμως ο Άδης δεν ήταν διατεθειμένος να την αφήσει. Έτσι ο Δίας αποφάσισε η Περσεφόνη μισό χρόνο να μένει με τον Άδη στον κάτω κόσμο (Φθινόπωρο – Χειμώνας) και μισό χρόνο να επιστρέφει στη μητέρα της στον επάνω κόσμο (Άνοιξη – Καλοκαίρι). Στις διδασκαλίες του Θρακιώτη Ορφέα το Ρόδο παίρνει τη μοφρφή της νύμφης των ανθέων, παράδοση η οποία έφτασε και σε άλλα μέρη της αρχαίου ελληνικού κόσμου.

Κατά τον μήνα Ανθεστηρίων τελούνταν τα Ανθεστήρια προς τιμήν του θεού Διόνυσου. Ήταν μία πολύ σημαντική γιορτή που έχει φτάσει και ως τις μέρες μας ως Αποκριές. Ο σκοτωμένος Ευάνθης θεός, επίθετο του Διονύσου, που από το χυμένο του αίμα φύτρωσε η άμπελος. Παράδοση η οποία επιβίωσε και στη νεότερα χρόνια όπου το “Μαγιόπουλο”, ένας έφηβος, μιμούταν τον θάνατο και την αναγέννηση του Διονύσου, δηλαδή της φύσης. Τον ιδιο μήνα επίσης εορτάζοταν και τα Μικρά Ελευσίνια προς τιμή της Περσεφόνης.

Στο μήνα Ελαφηβολιών, γιορτάζονταν και τα Αδώνια ή «οι κήποι του Άδωνι» προς τιμή του Άδωνη και της Αφροδίτης. Ο Άδωνις συμβόλιζε τη φύση, τη βλάστηση. Με τον θάνατό του δηλώνονταν η εξαφάνιση της βλάστησης από το κρύο του χειμώνα και με την ανάσταση η αναγέννηση της φύσης της άνοιξης.

Στους Ρωμαίους συναντάμε τη θεά Φλώρα (Flora). Η θεά της Άνοιξης έκανε τα λουλούδια να ανθίζουν και τους αγρούς να καρποφορούν. Στην αρχή του Μαΐου διοργάνωναν τα Φλωράλια, γιορτή προς τιμήν της Θεάς, που χάριζε στους ανθρώπους και στη φύση την άνθηση και την νιότη.

Με το πέρασμα των αιώνων, η αρχική έννοια της Πρωτομαγιάς χάθηκε και τα έθιμα επιβίωσαν απλώς ως λαϊκές γιορτές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται περιφορά δέντρων, πράσινων κλαδιών ή στεφάνων με λουλούδια, χορός γύρω από ένα δέντρο ή ένα στολισμένο κοντάρι-γαϊτανάκι. Πρόκειται για μια από τις παραδόσεις αυτές που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας και συναντώνται στον λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών.

Ας εμπνευστούμε από την μυσταγωγία της Φύσης και ας αναγεννηθούμε ψυχικά και σωματικά ενστερνίζοντας τη για ένα λαμπρότερο Μέλλον!